Türk Psikiyatri Dergisi; 2015;26(1):40-47
Anne Ret Algısı ile Psikolojik Sorunlar Arasındaki İlişkide Erken Dönem Uyumsuz Şemaların Aracı Rolü
DS Atalar, T Gençöz
Ankara Üniversitesi, Ankara.
Amaç: Bu çalışmanın amacı Türk örnekleminde çocukluk döneminde
algılanan anne reddi ile depresyon ve kaygı gibi psikolojik sorunlar arasındaki
ilişkide, erken dönem uyumsuz şemaların aracı rolünü araştırmaktır.
Erken dönem uyumsuz şemalar; zedelenmiş özerklik öteki yönelimlilik,
ayrılma-reddedilme, zedelenmiş sınırlar-abartılı standartlar
olmak üzere üç şema alanı altında gruplandırılmıştır.
Yöntem: Çalışmaya 188’i kız, 78’i erkek olmak üzere, toplam 266 üniversite
öğrencisi katılmıştır. Katılımcıların yaşları 18 ile 27 arasında değişmektedir.
Veri toplama aracı olarak demografik bilgi formu, Young
Şema Ölçeği, Ebeveyn Kabul-Ret Ölçeği, Süreklilik Kaygı Ölçeği ve
Beck Depresyon Envanteri kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma bulguları anne ret algısı ile kaygı arasındaki ilişkide
ayrılma-reddedilme şema alanının aracı rol oynadığını göstermiştir. Öte
yandan, zedelenmiş özerklik-öteki yönelimlilik şema alanının hem anne
ret algısı ve depresyon arasındaki ilişkide hem de anne ret algısı ve kaygı
arasındaki ilişkide aracı rol oynadığı görülmüştür.
Sonuç: Bu araştırma, çocuklukta algılanan anne reddi ile yetişkinlikteki
psikolojik sorunlar - özellikle kaygı- arasındaki ilişkide rol oynayan olası
mekanizmalara işaret etmektedir. Bu mekanizmaların anlaşılması, çocukluk
döneminde ret algılayan kişilere sunulacak psikolojik yardımlar
ya da bu kişiler için geliştirilecek müdahale programları için oldukça
önemlidir.
The Mediating Role of Early Maladaptive Schemas in the Relationship Between Maternal Rejection and PsychologicalProblems
Objective: The aim of this study was to explore the mediating role of
early maladaptive schemas (EMSs) in the relationship between perceived
maternal rejection during childhood and current psychological
problems, such as anxiety and depression, in Turkish university students.
EMSs were categorized according to 3 schema domains; impaired
limits-exaggerated standards, disconnection-rejection, and impaired
autonomy-other directedness.
Materials and Methods: The study included 266 undergraduate
university students (188 female and 78 male) aged 18-27 years. All the
participants were administered the Young Schema Questionnaire-Short
Form 3 (YSQ-SF3), Trait Anxiety Inventory (STAI-T), Beck Depression
Inventory (BDI), and Parental Acceptance-Rejection Questionnaire
(Adult PARQ: Mother).
Results: Disconnection-rejection schema domain mediated the
relationship between perceived maternal rejection during childhood
and anxiety, but not depression. Furthermore, impaired autonomyother
directedness schema domain mediated the relationship between
perceived maternal rejection, and both anxiety and depression.
Conclusion: The present findings facilitate greater understanding of
the possible mechanisms by which perceived maternal rejection during
childhood might affect adult psychology. Furthermore, representations
of the self that are internalized during childhood are centrally connected
to psychological adjustment later in life; therefore, an understanding
of these internalized representations may be important for developing
targeted interventions and prevention strategies for those that have
experienced maternal rejection.