Nöropsikiyatri Arşivi; 2021;58(4):292-299
Berger HIV ile İlgili Damgalama Ölçeği Türkçe Formu’nun Geçerlik ve Güvenilirliği
MI Yıldız, K Basar, OK Caman, AC Inkaya
Hacettepe Üniversitesi, Ankara
Amaç: HIV ile yaşayan kişilerde damgalanma, sağlık hizmetlerinin etkin biçimde kullanımının önünde engel oluşturmakta, ruh sağlığını etkilemekte ve tedavi uyumsuzluğuna yol açabilmektedir. Damgalanmanın farklı bileşenlerinin değerlendirilebilmesi, uygun koruma ve müdahale stratejilerinin geliştirilebilmesi için gereklidir. Bu çalışmada Berger HIV ile İlgili Damgalanma Ölçeği’nin (Berger-HİDÖ) Türkçeye çevrilip uyarlanarak geçerlik ve güvenilirliğinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Kırk maddeden oluşan, 4’lü Likert tipi yanıtlanan özbildirim ölçeğinin Türkçe formu, HIV infeksiyonu nedeniyle izlenen 95 kişiye Beck Depresyon Envanteri (BDE), Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ) ve sosyodemografik veri formu ile birlikte uygulanmıştır.
Bulgular: İlk bakış geçerliliği yeterli bulunan ölçeğin maddeleri açıklayıcı faktör analizinde dört faktöre yüklenmiştir: İçselleştirilmiş Damgalanma (16 madde); Toplumsal Tutumla İlgili Endişeler (12 madde); Olumsuz Kendilik İmajı (dokuz madde); Açılmayla İlgili Endişeler (sekiz madde).
Bulgular gereği bir madde çıkarıldıktan sonra, bu yapının varyansın %46,71’ini açıkladığı görülmüştür. Dört alt ölçeğin iç tutarlılık güvenilirlik Cronbach alfa katsayıları 0,802 ile 0,934 arasında hesaplanmıştır. BDE puanı ile Berger-HİDÖ’nün İçselleştirilmiş Damgalanma, Toplumsal Tutumla İlgili Endişeler ve Açılmayla İlgili Endişeler alt ölçek puanları arasında zayıf (rs=0,214, p=0,047; rs=0,295, p=0,006; rs=0,353, p=0,001), Olumsuz Kendilik İmajı alt ölçek puanı ile iyi derecede korelasyon saptanmıştır (rs=0,617, p<0,001). RBSÖ puanı ile Berger-HİDÖ’nün Olumsuz Kendilik İmajı alt boyut puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı, orta derecede pozitif korelasyon bulunmuştur (rs=0,434; p<0,001).
Sonuç: Berger-HİDÖ Türkçe formu bu örneklemde HIV ile ilgili damgalanma düzeylerini ölçmede geçerli, güvenilir bir araç olarak bulunmuştur.
The Reliability and Validity of the Turkish Form of Berger HIV Stigma Scale
Introduction: HIV-related stigma towards people living with HIV/AIDS (PLWHA) creates a barrier in accessing to quality health care, affects mental health and leads to poor treatment adherence. There’s a need to evaluate different components of HIV-related stigma to develop appropriate strategies for prevention and intervention. The aim of this study was is to translate and adapt Berger HIV Stigma Scale to Turkish and assess its reliability and validity.