Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar; 2024;16(1):175-184
Cinsel Kimlik Gelişiminin Nörobiyolojik Yapıtaşları ve ÇevreselStresörlerin Epigenetik Etkileri
M Sari,U Savcı,B Balta,Y Öztürk,AE Tufan
Sağlık Bilimleri Üniversitesi,Diyarbakır
Bu gözden geçirmede cinsel kimlik gelişimini bu konuda yapılan genetik, endokrinolojik, nöroanatomik,
nörofizyolojik çalışmaların ışığında açıklanması hedeflenmiştir. Cinsel kimlik bireyin kendisini öznel olarak kadın
ya da erkek olarak algılamasını ifade eder. Cinsel kimlik gelişiminin erken yaşlarda başladığı, uzun yıllar süren
aşamalı bir süreç olduğu ve çeşitli aşamalardan geçtiği belirtilmektedir. Cinsiyet uygunsuzluğu kültürel olarak
tanımlanan normlara uymayan cinsiyet rol davranışını belirtir. Cinsiyet hoşnutsuzluğu ise, cinsiyet uyumsuzluğu
olan bazı bireylerin yaşayabileceği duygusal karmaşa veya sıkıntıyı ifade etmektedir. İnsanlarda cinsiyet
farklılaşması bazı genlerin basımlanması ya da inaktivasyonu ile meydana gelmektedir. Cinsiyet hoşnutsuzluğ
örneklemlerindeki genetik araştırmalar rutin moleküler karyotiplemede değişiklik oranlarının genel popülasyona
benzer olduğunu göstermiştir. Ancak yapılan ikiz çalışmalarında aile üyeleri arasında artan transseksüelite riski
paylaşılmış çevrenin de etken olabileceğini düşündürmüştür. İnsanlarda beynin cinsel yönden farklılaşması
gonadal hormonlar etkisi ile gebeliğin ortası/sonlarında olmaktadır. Eldeki veriler değerlendirildiğinde beynin dişil
özelliklerinin kaybolması ve erkeksileşmesi için olasılıkla birden fazla mekanizmanın rol oynayabileceği
düşünülebilir. Yapılan çalışmalar insanlarda cinsel davranışın tek bir gen tarafından belirlenmediğini, tüm genoma
yayılmış çoklu genlerce belirlendiğini düşündürmektedir. Erkek ve kadın beyni yapı ve işlevlerin farklı olması,
endokrinolojik ve serotonin- dopamin düzeyinde ki farklılıklar cinsiyetler arasında CH etiyolojisinde etkili olabilir.
Neurobiological Components of Sexual IdentityDevelopment and Epigenetic Effects ofEnvironmental Stressors
In this review, we explore the intricate development of sexual identity, drawing insights from genetic,
endocrinological, neuroanatomical, and neurophysiological studies. Gender identity, encapsulating an individual's
internal perception as male or female, undergoes a nuanced and gradual formation, commencing early in life and
progressing through distinct stages. Gender nonconformity delineates behaviors that diverge from culturally
prescribed norms, while gender dysphoria encompasses the emotional distress experienced by some individuals
due to a mismatch between their gender identity and assigned sex at birth. The genesis of sexual identity involves
multifaceted processes spanning numerous years. Human sex differentiation involves the suppression or
inactivation of specific genes, a phenomenon illuminated by genetic investigations into gender dysphoria, which
have shown comparable rates of genetic variations to the general population. Nevertheless, twin studies suggest
an augmented likelihood of transsexuality among family members, hinting at potential environmental influences.
Brain sexual differentiation occurs during mid-to-late pregnancy due to the impact of gonadal hormones. The
mechanisms underpinning the loss of feminine brain characteristics and subsequent masculinization likely
involve a combination of factors, indicating a complex interplay rather than a singular cause. Studies propose that
human sexual behavior is not governed by a solitary gene but rather by a network of genes dispersed across the
genome. Notably, disparities in brain structures, functionalities between genders, as well as variations in
endocrine and serotonin-dopamine levels, are implicated in the etiology of gender dysphoria, contributing to the
understanding of this complex phenomenon situated between genders.